Op 18 oktober verschijnt de nieuwe, 14e editie van het Van Dale Groot woordenboek van de Nederlandse taal. Met van A tot Z ruim 9.000 nieuwe woorden.

Hofleveranciers
De Nederlandse taal was de afgelopen jaren bijzonder productief. Een paar maatschappelijke ontwikkelingen blijken echte hofleveranciers te zijn van de nieuwe woordenschat die in de Grote Van Dale wordt beschreven. Zo veranderde de politiek de Nederlandse taal, getuige afbraakbeleid, doofpotpolitiek, dramademocratie, fortuynisme, pingpongdiplomatie, salamipolitiek en sorrydemocratie. Aan de verkiezingen danken we kieswijzer, lokalo, partijtijger, verkiezingskoorts en stemmenkanon .
Ook de economie heeft zijn weerslag op de nieuwe Grote Van Dale met bubbeleconomie, conjunctuurdip, graaicultuur, groeiverwachting, junglekapitalisme, tijgereconomie, turbokapitalisme en 24 uurseconomie .
In deze jongste editie zijn bovendien tientallen nieuwe woorden en betekenissen opgenomen die betrekking hebben op de multiculturele samenleving, zoals alibiali, allo, cumi, inburgeraar, knuffelallochtoon, multiculti en uitburgeren .
Terrorisme liet diepe sporen na in het woordenboek. Bomhond, schoenbom, terreurnetwerk, wereldterrorisme, zelfmoorddader spreken boekdelen. Om nog maar te zwijgen over bioterreur, bomvest, massaterreur en zelfmoordterrorisme .
Behalve dat staat er een scala aan nieuwe telefoniebegrippen in de 14e editie van de Grote Van Dale, variërend van belbundel, carkit, dubbelgesprek en flashgeheugen tot moblog, nulzes, oortje, opwaardeerkaart, prepaid, sms en ringtoon .
Dan zijn er nog talloze huis-, tuin- en keukenjuweeltjes als cajunkruiden, culinaria, fusiekeuken, mezze, slowfood, versoaping, wigger en piepknor .

Tot slot een paar persoonlijke favorieten van hoofdredacteur Ton den Boon. " Blingbling , een woord dat om aandacht schettert. En getijdenlandschap , omdat het ruimte en tijd verbindt."
En dat is nog maar een kleine greep uit de ruim 9.000 nieuwe woorden die in de nieuwe 14e editie van de Grote Van Dale beschreven worden.

Allusies
Een geheel nieuwe categorie in de 14e Grote Van Dale vormen de allusies. Dit zijn woorden en uitdrukkingen die ontleend zijn aan cultuurverschijnselen als popmuziek, radio- en televisieprogramma’s, beeldende kunst, boek- en filmtitels. Voorbeelden van allusies die een plaats kregen in het woordenboek zijn aardappeleter, arafatsjaal, beatrixkapsel, candlelightgedicht, girlpower, giacomettifiguur, harrypotterbril, mcdonaldisering, miss piggy, monalisaglimlach, peterpancomplex, robinhoodprincipe, ruisdaellucht en williewortelbedrijf."
Bron: Van Dale

Vorige week is de nieuwe Van Dale dus verschenen. Mijn eerste reactie was ongeloof. Wat doen "woorden" als miss piggy en nulzes in een woordenboek. Wellicht hadden we Kermit en negenenzestig (bekend van het jaar in de vorige eeuw en natuurlijk het alom bekende standje) ook in de Van Dale moeten opnemen. Of misschien zijn de getallen alleen bepekt tot het telefoongebied en moeten we bijvoorbeeld nultien of eeneentwee opnemen. Het opnemen van deze tijdelijke uitdrukkingen doet afbreuk aan de status van een toonaangevend woordenboek als Van Dale. Wellicht hebben ze een verjonging in het personeel doorgevoerd en is de hoofdredacteur nu een schoolverlater van 16 jaar of wellicht hebben de kinderen van de hoofdredacteur de hand gehad in de toevoeging van woorden als blingbling. Hoe het ook zij, deze woorden horen naar mijn mening niet thuis in een zichzelf respecterend woordenboek als Van Dale.

Het toevoegen van deze nieuwe uitdrukkingen komt echter niet als een verrassing. De Nederlandse Taalunie, bekend van het Groene Boekje, is ook al jaren bezig om de Nederlandse taal aan te passen. Het lijkt erop dat men op zoek is naar een Nederlandse taal die door iedereen zonder problemen kan worden geleerd. Hiertoe past men constant de spellingsregels aan. Het enige dat echter door deze regelmatige wijzigingen in de spellingsregels wordt bereikt, is dat mensen niet meer weten wat de juiste spelling voor een woord is. Is het bijvoorbeeld accoord of akkoord. Een ander voorbeeld is produkt of product. En dat zijn maar twee simpele voorbeelden. In plaats van het aanpassen van de spelling, zou men er beter aan doen om de opleidingen te verbeteren en daarbij te beginnen bij de opleiding van de docenten. Als we namelijk niet beginnen met het opleiden van onze jeugd, dan is de enige taal die de jeugd over enkele jaren kent, de taal die gebezigd wordt bij het sms-en en bij het chatten. Turbotaal dus, alleen maar afkortingen en losse woorden. Een goed lopende Nederlandse zin zullen ze niet meer kunnen formuleren. Ook de volwassenen (ondergetekende inclusief) zullen beter Nederlands moeten kunnen lezen en schrijven, want ook onder volwassenen neemt de kennis van de Nederlandse taal in snel tempo af. Dat geldt zowel voor autochtone als allochtone medemensen.